Portal Pszczelarski

Varroa destructor - znaczenie i rys historyczny

Na zdjęciu: Varroa destructor. Źródło zdjęcia: de.wikipedia.org/wiki/Varroamilbe#/media/File:Varroamilbe.jpg

varroa destructor varroa jacobsoni warroza znaczenie warrozy pasożytnictwo panzootia pszczoła wschodnia Apis cerana Apis mellifera

SPIS TREŚCI:
1. Roztocz Varroa destructor - pasożytniczy stawonóg
2. Znaczenie warrozy
3. Varroa jacobsoni i Varroa destructor - rys historyczny 
4. Varroa destructor - artykuły powiązane

 

1. Roztocz Varroa destructor - pasożytniczy stawonóg 
Pasożytnictwo jest znaną i bardzo powszechną formą życia na ziemi. Każdy żywy organizm może być pasożytem lub żywicielem (Niewiadomska i in. 2001). Według definicji jest to ścisła forma współżycia dwóch organizmów różnych gatunków, w której jeden pełni rolę pasożyta a drugi żywiciela. Pasożyt jest zwykle mniejszych rozmiarów i wykorzystuje organizm swojego żywiciela jako środowisko życia i pokarmu, działając zarazem na niego w sposób niekorzystny (Gundłach i Sadzikowski 2004).

Pasożytnictwo jest zjawiskiem niejednorodnym. Pasożyty różnią się od siebie pod wieloma względami - miedzy innymi miejscem, w którym przebywają w lub na żywicielu. Podstawowy podział obejmuje pasożytnictwo wewnętrzne i zewnętrzne. Pasożyty wewnętrzne (endopasożyty) lokalizują się w komórkach, tkankach lub narządach żywiciela, natomiast pasożyty zewnętrzne (endopasożyty) przebywają na powłokach jego ciała. Pasożytnicze stawonogi jak np. roztocz Varroa destructor należą w większości do ektopasożytów.

Pasożyty wykształciły w toku ewolucji szereg przystosowań do ich specyficznego trybu życia widocznych w ich morfologii i fizjologii (Niewiadomska i in. 2001). Jednym z takich przystosowań do bytowania na ciele żywiciela obserwowanym u pasożytów, które są ściśle związane są z żywicielem, są grzbieto-brzuszne spłaszczenia ciała, umożliwiające dobre przyleganie do powłok żywiciela. U wspomnianych roztoczy obserwuje się także ciekawe z biologicznego punktu widzenia, związanie cyklu rozwojowego pasożyta z cyklem rozwojowym żywiciela – pszczoły miodnej (Apis mellifera). 

2. Znaczenie warrozy 
Inwazje pasożytniczych roztoczy z rodziny Varroidae i rodzaju Varroa są obecnie ogromnym problemem dla pszczelarstwa. Choroba wywołana przez te roztocze nosi nazwę warrozy (Chorbiński 2012). Jest to zaraźliwa, pasożytnicza choroba czerwiu oraz wszystkich kast pszczół (matka, robotnice, trutnie), która rozprzestrzeniła się wśród pszczoły miodnej na całym świecie (panzootia). Obecnie należy do najgroźniejszych chorób inwazyjnych pszczół (Dobre 2010).

Od momentu pojawienia się tej jednostki chorobowej poza naturalnym zasięgiem jej występowania, każdego roku obserwuje się znikanie nawet całych rodzin pszczelich. Najczęściej dochodzi do zamierania czerwiu, pojawiania się pełzających po podłożu licznych pszczół z zaburzeniami rozwojowymi, co przekłada się na silne osłabienie rodzin. Spowodowane jest to głównie obecnością roztocza Varroa destructor na czerwiu i pszczołach. Przy silnej inwazji dochodzi do opuszczania uli przez pszczoły jesienią (Prabucki 1998). 

3. Varroa jacobsoni i Varroa destructor - rys historyczny 
Pasożytniczy roztocz pszczeli został po raz pierwszy zanotowany przez E. Jacobsona w 1904 r. u pszczoły wschodniej Apis cerana na Jawie. Holenderski akarolog Oudemans opisał później to roztocze pod nazwą Varroa jacobsoni. W 1918 roku Buttel-Reepen prowadził obserwacje stadiów rozwojowych pasożyta i dowiódł, że bytuje on w szczególności na czerwiu trutowym (Kostecki i Tomaszewska 1987).

Pierwsze doniesienia o problemach powodowanych przez Varroa sp. pochodzą z 1959 r. z Chin oraz Dalekiego Wschodu byłego ZSRR i dotyczą przeniesienia się na pszczołę miodną Apis mellifera (Prabucki 1998, Woyke 2001). W dość krótkim czasie pasożyt zaadaptowany na pszczole miodnej (Apis mellifera) zaczął rozprzestrzeniać się po całym (Kostecki i Tomaszewska 1987). Pierwsze ogniska choroby w naszym kraju zostały stwierdzone na początku lat osiemdziesiątych w województwie lubelskim. Na terenie całej Polski warroza występuje już od 1985 r. (Miarka 2012). Do końca XX wieku jedynym opisanym gatunkiem z rodzaju Varroa był Varroa jacobsoni - dlatego też uważano go za sprawcę warrozy.

W 2000 roku Anderson i Trueman przeprowadzili badania morfologiczne pasożytów zebranych w różnych krajach, które wykazały istnienie dwóch odrębnych populacji Varroa różniących się między sobą wymiarami ciała oraz związaniem z różnymi gatunkami pszczół. Zaobserwowane różnice morfologiczne, jak i badania DNA wykazały istnienie dwóch gatunków: Varroa jacobsoni (specyficznego dla pszczoły wschodniej) oraz drugiego, typowego dla pszczoły miodnej. Głównym sprawcą odpowiedzialnym za ginięcie rodzin pszczoły modnej okazał się właśnie Varroa destructor (Woyke 2001). Na przestrzeni lat warroza stała się powszechnie występującą chorobą wywołującą ogromne straty w chowie pszczoły miodnej oraz innych gatunków z rodziny Apis. Międzynarodowy Urząd do spraw Epizootii umieścił warrozę na liście chorób zakaźnych typu B. Zgodnie z ustawą z dnia 24.04.1997 r. choroba podlega obowiązkowej rejestracji (Podhorecka 2003).

Publikacja

Karolina Wronowska, Profilaktyka i zwalczanie warrozy u pszczoły miodnej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 2014

4. Varroa destructor - artykuły powiązane

Charakterystyka rodzaju Varroa i opis gatunku Varroa destructor

Varroa destructor - cykl życiowy i rozwojowy

Oddziaływanie Varroa destructor na rodzinę pszczelą

Metody oceny stopnia inwazji Varroa destructor

Zapobieganie i zwalczanie inwazji Varroa sp. u pszczoły miodnej

Karolina Wronowska

Karolina Wronowska

Studentka biologii stosowanej na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Prowadzi badania na temat profilaktyki i zwalczania warrozy u pszczoły miodnej.

Zobacz wszystkie artykuły tego autora



Liczba wyświetleń artykułu: 11013

Komentarze z forum pszczelarskiego

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu. Bądź pierwszy i weź udział w dyskusji!




  Współpracują z portalem:

Marta Stachowiak

Marta Stachowiak

Autorka przepisów kulinarnych i bloga My Sweet Morning

Blogerka kulinarna (celebrate-your-morning.blogspot.com), na co dzień praktykująca słodkie śniadania. Prawdziwa koneserka miodów. Miłośniczka zdrowego i smacznego trybu życia. Swoją artystyczną duszę ujawnia nie tylko na talerzu ale również w rysunku i decoupage'u.

Budyniowa owsianka czekoladowa z miodem

Ananas w czekoladowym cieście

Krem bananowo-owsiany z miodem

Magdalena Tomaszewska-Bolałek

Magdalena Tomaszewska-Bolałek

Autorka przepisów kulinarnych i bloga kuchniokracja.hanami.pl

Japonista, dziennikarka, badaczka kultury żywieniowej, autorka książek: "Tradycje kulinarne Japonii" i "Japońskie słodycze" (książka nominowana w 3 kategoriach do Gourmand World Cookbook Awards). Zajmuje się prowadzeniem warsztatów kulinarnych, a także spotkań z zakresu historii jedzenia, trendów kulinarnych i percepcji smaku.

Figi z jogurtem bałkańskim i pistacjami

Żurawina z miodem i wanilią

Ciasteczka lekko miodowe

Fundacja Nasza Ziemia

Fundacja Nasza Ziemia

Partner serwisu

Organizacja pozarządowa założona w 1994 roku. Realizuje cele mające status pożytku publicznego, specjalizując się w edukacji ekologicznej i obywatelskiej.

Konkurs grantowy - Z Kujawskim pomagamy pszczołom

Wyniki konkursu grantowego Z Kujawskim pomagamy pszczołom II

Wyniki konkursu grantowego - z Kujawskim pomagamy pszczołom

Martyna Walerowicz

Martyna Walerowicz

Autorka tekstów

Dziennikarz. Ukończyła studia ogrodnicze, na których zajmowała się pszczelarstwem i owadami zapylającymi.

Webinarium Kim & Jim show: I bought bees. Now what? 2016

Konopie indyjskie i ich wpływ na pszczoły

Royalaktyna a rozwój matki pszczelej