Budowa pszczoły miodnej - przewód pokarmowy i cewki Malpighiego

Budowa pszczoły miodnej - przewód pokarmowy i cewki Malpighiego

Przewód pokarmowy pszczoły – zaawansowany mechanizm
Przewód pokarmowy pszczół jest doskonale rozwinięty. Dzięki temu pszczoła bez problemu pobiera, trawi oraz przyswaja substancje odżywcze zawarte w nektarze i pyłku. Układ pokarmowy u każdej pszczoły miodnej składa się z kilku elementów, z których każdy ma swoją równie istotną funkcję: jamy gębowej (z narządami gębowymi, tj. języczkiem i żuwaczkami), gardzieli, przełyku, wola miodowego, przedżołądka i żołądka, jelita cienkiego i grubego, a także gruczołów ślinowych – warga dolna, żuwaczki i podgardziel). Praca układu pokarmowego, przede wszystkim dzięki otwartemu układowi krwionośnemu wspiera działanie mózgu, ciała tłuszczowego oraz cewek Malpighiego.

Trawienie po transporcie z wola do żołądka
Jak działa przewód pokarmowy? Nektar, który pobierany jest przez trąbkę, jest transportowany przełykiem do wola miodowego, które jest oddzielone od żołądka. Wole typowej pszczoły miodnej ma pojemność około 15-18 milimetrów sześciennych, a podczas pracy na łące może się powiększać nawet do 50 mm. Wole miodne jest oddzielone od żołądka strukturą zwaną przedżołądkiem, tak zwanym wentylem. Ma on złożoną strukturę zastawkową, w której skład wchodzą cztery zastawki w kształcie trójkąta, których brzegi są stwardniałe i mają skierowane do tyłu szczecinki. Zadaniem przedżołądka jest regulowanie przepływu pyłku i nektaru do żołądka. Dzięki temu pszczoła może pobrać nektar z wola w sytuacji, gdy ma długą drogę do gniazda, a kończą się jej zasoby energii. Pobiera jednak tylko tyle, ile jest jej rzeczywiście potrzebne. Przedżołądek zapobiega też cofaniu się częściowo strawionej zawartości żołądka z powrotem do wola. W ulu całą zawartość wola pszczoła oddaje do dalszej przeróbki [3].

Cewki Malpighiego – pszczele nerki
Procesy trawienne u pszczoły zachodzą w jelicie środkowym, na które składa się żołądek i jelito cienkie. Przez ścianki jelita substancje odżywcze przedostają się bezpośrednio do krwi, która rozprowadza je po całym organizmie. Resztki pokarmu, które nie zostały strawione, są przesuwane w kierunku odbytnicy. Może się ona znacznie rozszerzać i gromadzić znaczne ilości kału, co ma szczególne znaczenie w przypadku zimowli – dzięki temu odchody pszczół nie zanieczyszczają wspólnego gniazda. Z odbytnicą połączone są cieniutkie rurki, czyli cewki Malpighiego. Jest to struktura, której zasada działania przypomina nerki u człowieka. Leżą one w odwłoku pszczoły w jamie ciała. Są to długie i ślepo zakończone rurki, które obmywa hemolimfa (płyn pełniący u pszczół funkcję krwi i limfy jednocześnie). Na drodze dyfuzji przez ścianki rurek przenika amoniak, czyli uboczny produkt przemiany materii. Jest on następnie przekształcany we wnętrzu rurki w kwas moczowy [4].

Opracowano na podstawie:
1. Antoni Demianowicz, Pszczoły, ich życie i hodowla, Rodzina Kolejowa, Warszawa 1936, przedmowa
2. Jerzy Wilde, Jarosław Prabucki (red.), Hodowla pszczół, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2009, s. 59-76
3. Zbigniew Lipiński, Żywienie pszczół miodnych, Wielbark 2014, s. 65
4. Zbigniew Lipiński, Żywienie pszczół miodnych, Wielbark 2014, s. 76
5. Jerzy Wilde (red.), Encyklopedia pszczelarska, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2013, s. 335

Zobacz również:

Budowa pszczoły miodnej - charakterystyka

Budowa pszczoły miodnej - budowa zewnętrzna

Budowa pszczoły miodnej - głowa, wzrok, czułki i narząd gębowy

Budowa pszczoły miodnej - serce, układ oddechowy i nerwowy oraz smak i słuch

Budowa pszczoły miodnej - tułów i nogi

Budowa pszczoły miodnej - skrzydełka i odwłok

Zmysły u pszczoły miodnej