Budowa pszczoły miodnej - głowa, wzrok, czułki i narząd gębowy

Budowa pszczoły miodnej - głowa, wzrok, czułki i narząd gębowy

Głowa – widzi i czuje
Przednia część ciała pszczoły, czyli głowa jest przede wszystkim siedliskiem wielu narządów zmysłu. Po bokach głowy znajdują się mocno osadzone duże oczy, które są dobrze widoczne, gdy przyjrzymy się pszczole z bliska. Każde oko składa się z kilku tysięcy fasetek w kształcie sześciokątów. Są to maleńkie oczka, między którymi znajdują się jeszcze trzy przyoczka, czyli oczy proste. Tak złożony narząd wzroku sprawia, że pszczoła równie dobrze widzi przedmioty położone blisko, jak i te znajdujące się w pewnej odległości. Pszczoła świetnie widzi zarówno w pozycji nieruchomej, jak i podczas lotu. Co więcej, jej rewelacyjny narząd wzroku pozwala na odnalezienie drogi do ula nawet po zapadnięciu zmroku. Warto o tym pamiętać, aby nie stanąć na jej drodze w ciemności – spotkanie takie może zakończyć się dosyć boleśnie [2].

Ule na żółto i na niebiesko
Ciekawostką, która przydaje się też w praktyce, jest fakt, że pszczoła potrafi rozróżniać niektóre kolory. Widzi barwę białą, czarną, fioletową i purpurową oraz żółtą i niebieską. Warto tę wiedzę zastosować w praktyce podczas malowania ula i znakowania wylotka – dzięki temu ułatwimy pszczole orientację w terenie. Jeśli ul zostanie np. w kolorze drewna lub będzie pomalowany na zielono, pszczoły będą miały problem z powrotem do swojego domu.

Alkohol wywoła agresję pszczół
Oprócz oczu pszczoła ma na głowie także liczne czułki, w których znajdują się bardzo czułe narządy dotyku i węchu. Te ostatnie są doskonale rozwinięte – pszczoła świetnie wyczuwa nawet te zapachy, które dla ludzkiego zmysłu powonienia są całkowicie niewyczuwalne. Nic więc dziwnego, że bez problemu trafia na łąkę pełną kwiatów. I to z odległości, z której człowiek nic nie wyczuje. Są też zapachy, których zdecydowanie nie lubi – przede wszystkim woń potu, alkoholu oraz różnego rodzaju substancji chemicznych. Pszczelarze muszą o tym pamiętać, gdyż jeśli będą niewłaściwie pachnieć, wzbudzą w pszczołach prawdziwą agresję.

Przystosowanie do trybu życia
Całe ciało pszczoły posiada wiele organów i narządów związanych z prowadzonym przez nią trybem życia – są więc narządy, które ułatwiają zbieranie pyłku kwiatowego i budowanie plastrów, a także takie, które służą do karmienia potomstwa czy obrony gniazda przed intruzami. Nektar pszczoła zbiera za pomocą trąbki – jest to rurka, w której wnętrzu znajduje się ruchliwy i giętki języczek. Biorąc pod uwagę wielkość pszczoły, trąbka jest naprawdę długa. Pszczoły krajowe mają trąbkę o długości 6-6,5 mm, a pszczoły kaukaskie jeszcze dłuższą – 7-7,5 mm. W przedniej części narządów gębowych pszczoły znajduje się też wydatna górna warga oraz dwie mocne żuwaczki o imponującej, jak na rozmiary pszczoły, sile zgniotu. Ich zadaniem jest wygniatanie wosku, wynoszenie z ula różnego rodzaju odpadów oraz przegryzanie kwiatowych pylników podczas zbierania pyłku [2].

Opracowano na podstawie:
1. Antoni Demianowicz, Pszczoły, ich życie i hodowla, Rodzina Kolejowa, Warszawa 1936, przedmowa
2. Jerzy Wilde, Jarosław Prabucki (red.), Hodowla pszczół, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2009, s. 59-76
3. Zbigniew Lipiński, Żywienie pszczół miodnych, Wielbark 2014, s. 65
4. Zbigniew Lipiński, Żywienie pszczół miodnych, Wielbark 2014, s. 76
5. Jerzy Wilde (red.), Encyklopedia pszczelarska, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2013, s. 335

Zobacz również:

Budowa pszczoły miodnej - charakterystyka

Budowa pszczoły miodnej - budowa zewnętrzna

Budowa pszczoły miodnej - serce, układ oddechowy i nerwowy oraz smak i słuch

Budowa pszczoły miodnej - tułów i nogi

Budowa pszczoły miodnej - skrzydełka i odwłok

Budowa pszczoły miodnej - przewód pokarmowy i cewki Malpighiego

Zmysły u pszczoły miodnej