Portal Pszczelarski

Varroa destructor - cykl życiowy i rozwojowy

Na zdjęciu: varroa destructor na larwie pszczelej. Źródło zdjęcia: en.wikipedia.org/wiki/Varroa_destructor#/media/File:Varroa_on_larvae.jpg

varroa destructor cykl życiowy varroa destructor cykl rozwojowy varroa destructor czerw trutowy

 

SPIS TREŚCI:
1. Varroa destructor - cykl foretyczny i cykl reprodukcyjny
2. Varroa destructor - szybkość rozmnażania
3. Varroa destructor - artykuły powiązane

 

1. Varroa destructor - cykl foretyczny i cykl reprodukcyjny
Varroa destructor cechuje się dwoma cyklami życiowymi. Cykl foretyczny dotyczy przebywania samic pasożyta na ciele imago pszczoły miodnej (Apis mellifera), które jest żywicielem ostatecznym. Cykl reprodukcyjny następuje wtedy, kiedy rozwój Varroa odbywa się na larwach pszczół będących żywicielami pośrednimi (Chorbiński 2012). Rozwój roztocza zachodzi tylko na zasklepionych komórkach czerwiu pszczelego i trutowego (Gliński 2007). Pasożyty preferują czerw trutowy, ponieważ jest on dłużej zasklepiony niż pszczeli, a larwy i poczwarki zawierają większą ilość hemolimfy.

Do inwazji czerwiu trutowego dochodzi aż 8-10 razy częściej niż pszczelego (Borsuk i wsp. 2012). W czasie zimowania rodziny pszczelej samice Varroa destructor przechowujące nasienie w zbiorniczku nasiennym znajdują się między segmentami odwłoka dorosłych pszczół (Gliński i wsp. 2007, Chmielewski 2000). Na wiosnę, gdy temperatura w ulu wzrasta, roztocza zaczynają intensywne pobieranie hemolimfy (Gliński i wsp. 2007). Na dobę przed zasklepieniem komórki z czerwiem, samica wchodzi pod larwę znajdującą się w środku i zanurza się w papce miodowo-pyłkowej. Obecność rurki perydermalnej na brzusznej stronie odwłoku umożliwia swobodne oddychanie, dlatego też tą stroną samice ułożone są do otworu komórki (Woyke 2007). 

Przez 60 godzin od zasklepienia komórki samica intensywnie żywi się hemolimfą. Po tym czasie następuje złożenie pierwszego jaja. Następne jaja składane są w 30-godzinnych odstępach (Podhorecka 2003). Ostatnie jajo samica składa na 2 dni przed wygryzieniem się dorosłej pszczoły z komórki. W jednej komórce z czerwiem pszczelim składanych jest średnio 5-6 jaj, natomiast na czerwiu trutowym 6-8 (Woyke 2007, Borsuk i wsp. 2012). Z pierwszego (zapłodnionego) jaja wylęga się samica, z drugiego zaś (niezapłodnionego) samiec. Natomiast reszta jaj jest zapłodniona, tak więc z nich rozwijają się osobniki żeńskie (Gliński i wsp. 2007, Woyke 2007, Borsuk i wsp. 2012). Inne źródła podają (Podhorecka 2003, Gekeler 2007, Chorbiński 2012 ), że samiec wylęga się z pierwszego niezapłodnionego jaja, a pozostałe to jaja zapłodnione, z których wykształcają się samice. Druga możliwość jest bardziej prawdopodobna ze względu na to, że cykl osobniczy samca trwa dłużej, a jaja składane są co 30 godzin. Dlatego też jajo z samcem powinno zostać złożone w pierwszej kolejności, aby męski osobnik mógł w pełni się wykształtować i kopulować z samicą. 

Jaja składane przez pasożyta są owalne i białe o wymiarach 0,5 x 0,4 mm. Po 34 godzinach z jaja wylęga się trójnoga larwa, która po pierwszej lince przekształca się w protonimfę i opuszcza jajo. Protonimfa posiada już cztery pary odnóży. Jest barwy białej o wymiarach 0,99 x 1,15 mm. Larwa nie wykazuje znacznej ruchliwości i pod koniec tego stadium pozostaje w bezruchu, który trwa 16 godzin. Stan ruchliwości samicy w stadium protonimfy wynosi 52 godziny (Woyke 2007, Borsuk i wsp. 2012). Przez okres 5 dni protonimfa żywi się hemolimfą czerwiu, z następnie przechodzi proces kolejnego linienia i przekształca się w deutonimfę (Gliński i wsp. 2007, Chorbiński 2012). Deutonimfa swoim kształtem przypomina postać dorosłą Varroa destructor, jej wymiary są znacznie większe niż w poprzednim stadium i wynoszą 1,22 x 1,64 mm. Deutonimfa jest bardziej ruchliwa, w stan bezruchu (który trwa aż 48 godzin) przechodzi po 31 godzinach. Po tym czasie dochodzi do kolejnego linienia kiedy larwa przekształca się w postać imago. Jest ona koloru ciemnożółtego i dopiero po wysyceniu się oskórka chityną osiąga kolor brązowy. Dorosła postać męska jednak tylko nieznacznie zmienia swoją barwę i kształt. Pełny rozwój samicy kończy się na dwa dni przed wygryzieniem się dorosłej pszczoły z komórki w tym czasie dochodzi do jej unasienienia (Woyke 2007, Borsuk i wsp. 2012). Samiec przechodzi na brzuszną stronę samicy i za pomocą szczękoczułek przenosi nasienie do jej otworu płciowego. Druga samica, która rozwinęła się z trzeciego jaja, swoje pełne przeobrażenie kończy na parę godzin przed wygryzieniem, a inne samice do tego momentu rozwijają się w pełni. W rezultacie zostaje zapłodniona tylko jedna samica. Samiec po otwarciu się komórki ginie. Tak samo dzieje się z samicami, które nie dokończyły swojego cyklu rozwojowego. Komórki z czerwiem trutowym pozostają zasklepione przez 2 dni dłużej (14 dni) niż pszczeli. Dochodzi wtedy do unasienienia drugiej samicy, która zdążyła się w pełni ukształtować. W efekcie na czerwiu pszczelim powstaje 1-2 młode samice, natomiast na trutowym 3 (Woyke 2007). 

2. Varroa destructor - szybkość rozmnażania 
Po wyjściu z komórki samice Varroa destructor pasożytują na młodych pszczołach i po upływie kolejnych około 2 tygodni wchodzą do komórek z czerwiem w celu złożenia jaj (Gliński i wsp. 2007). Odnotowano, że około 78% samic składa jaja tylko raz w życiu, 18 % dwa razy, natomiast 4% - trzy razy lub więcej. Do jednej komórki z czerwiem jest w stanie wejść więcej niż jedna samica (Podhorecka 2003, Gliński i wsp. 2007, Chorbiński 2012). Szybkość mnożenia się pasożytniczego roztocza w rodzinie pszczelej warunkuje kilka czynników takich jak: stężenie hormonów juwenilnych w hemolimfie żywiciela, poziomu ich odżywienia, temperatura, czasu zasklepienia komórki z czerwiem, rasa pszczoły oraz stopień odporności rodziny pszczelej na inwazję (Gliński i wsp. 2007, Chorbiński 2012). 

Podczas jednego sezonu pasiecznego liczba nowych pokoleń Varroa destructor w rodzinie pszczelej może zwiększyć się od 7 do 12 razy. W takim przypadku liczba pasożytów w ciągu roku zwiększa się około 10-krotnie. Przy dobrych warunkach liczebność pasożytów może wzrosnąć aż 20-krotnie (Podhorecka 2003). Porażone przez Varroa sp. rodziny pszczele są stałym źródłem zarażenia innych rodzin i pasiek. Do roznoszenia pasożytniczych roztoczy przyczyniają się nieleczone pszczoły oraz ich dzikie roje. Dzieje się to podczas rabunków uli, nalotów trutni i przenoszeniu robotnic towarzyszących zakupionym matkom pszczelim. Istnieją doniesienia, że osy są także zdolne przenoszenia pasożytów Varroa sp. jednak fakt ten nie został potwierdzony (Dobre 2010).

Publikacja

Karolina Wronowska, Profilaktyka i zwalczanie warrozy u pszczoły miodnej, Uniwersytet Rolniczy im. Hugona Kołłątaja w Krakowie, Kraków 2014

3. Varroa destructor - artykuły powiązane 

Varroa destructor - znaczenie i rys historyczny

Charakterystyka rodzaju Varroa i opis gatunku Varroa destructor

Oddziaływanie Varroa destructor na rodzinę pszczelą

Metody oceny stopnia inwazji Varroa destructor

Zapobieganie i zwalczanie inwazji Varroa sp. u pszczoły miodnej

Karolina Wronowska

Karolina Wronowska

Studentka biologii stosowanej na Uniwersytecie Rolniczym im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Prowadzi badania na temat profilaktyki i zwalczania warrozy u pszczoły miodnej.

Zobacz wszystkie artykuły tego autora



Liczba wyświetleń artykułu: 17644

Komentarze z forum pszczelarskiego

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu. Bądź pierwszy i weź udział w dyskusji!




  Współpracują z portalem:

Tadeusz Kaczkowski

Tadeusz Kaczkowski

Autor artykułów

Urodziłem się na Podolu. Jestem synem pszczelarza. Prowadzę własną pasiekę od 60 lat.

Trutowienie matek pszczelich

Magdalena Faltyn

Magdalena Faltyn

Autorka przepisów kulinarnych i bloga kuchniakrokusia.co.uk.

Na co dzień mama, której pasją jest gotowanie, czytanie książek oraz zwiedzanie ciekawych miejsc.

Kurczak w sosie miodowo-musztardowym z nutką chili

Koktajl z mango i ananasa z mlekiem kokosowym

Łosoś w musztardzie i miodzie

Aneta Dziakowska

Aneta Dziakowska

Autorka tekstów nt. podatków

Główna księgowa z 11-letnim doświadczeniem zawodowym. Posiada certyfikat do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nadany przez Ministra Finansów. anetak7777@wp.pl

Opodatkowanie pasieki do 80 rodzin pszczelich

Koszty pośrednika handlu produktów pszczelich

Wsparcie rynku produktów pszczelich w latach 2016/2017, 2017/2018, 2018/2019 - koszty podlegające refundacji oraz podmioty uprawnione do składania projektów

Ewelina Rękawek

Ewelina Rękawek

Autorka przepisów kulinarnych i bloga pysznewege.com

Copywriter z zawodu, górołaz i kucharka z zamiłowania, wegetarianka z przekonania.

Szybki piernik z miodem na święta

Korzenna sałatka z tofu i miodem na jabłkach

Zimowy torcik z żurawiną i kremem z białej czekolady