Sposoby zwiększenia siły rodziny pszczelej

Sposoby zwiększenia siły rodziny pszczelej

Siła rodziny pszczelej to jeden z najważniejszych czynników wpływających na efektywność produkcji miodu. Silna rodzina nie tylko doskonale radzi sobie na pożytkach, ale też jest spokojniejsza, mniej podatna na choroby i lepiej znosi zimowanie.

Siłę rodziny pszczelej zwiększamy szczególnie wiosną. To wtedy, po zimowli, musi dojść ona do pełnej efektywności, by jak najszybciej wylecieć na pożytek i zacząć znosić do ula pierwsze zbiory nektaru i pyłku. Siła rodziny zależy nie tylko od gatunku pszczół, ale przede wszystkim od tego, jakie zabiegi i działania stosuje pszczelarz. Im bardziej będzie dbał o pszczoły, tym siła rodziny będzie większa, a ich praca przyniesie lepsze efekty.

Pierwsze zadanie – ocena siły rodziny
Zanim zaczniemy zwiększać siłę rodziny, warto najpierw dobrze ją ocenić. W tym celu trzeba wziąć pod uwagę ilość czerwia oraz ilość plastrów zajętych przez pszczoły. W ten sposób można łatwo oszacować rozwój rodziny w najbliższym czasie, oczywiście z pewną poprawką na porę roku. Wiosną siła rodziny powinna wzrastać dużo szybciej niż na przykład jesienią. Przeglądu rodziny najlepiej dokonywać jest wczesna wiosną, ale dopiero wtedy, gdy temperatura powietrza w cieniu osiągnie co najmniej 15 stopni Celsjusza. Jeśli taki przegląd będziemy przeprowadzać w niższej temperaturze i wyciągniemy ramki z czerwiem z ula, możemy go zaziębić i spowodować, że zacznie obumierać. A przecież nie o to wiosną nam chodzi. [1]

Dopasuj wielkość gniazda
Jeżeli znajdziemy plastry nie obsiadane, należy wycofać je z gniazda. W tym czasie zwiększeniu siły rodziny pszczelej sprzyjają ciasne gniazda, które mają odpowiednio wysoką temperaturę i pobudzają pszczoły do rozmnażania i rozwoju. Zbyt szerokie gniazdo może być zbyt chłodne i zniechęcać pszczoły do prac nad rozwojem. Nastąpi zahamowanie czerwienia, co nie jest korzystne z punktu widzenia siły rodziny wiosną. Pamiętajmy również, że ilość ramek powinna być wprost proporcjonalna do siły rodziny. Zbyt dużo ramek przy niezbyt dużej sile może zaburzać rozwój pszczół i demotywować je do pracy. [1]

Ciasto utrzyma siłę i zwiększy czerwienie
Aby zwiększyć siłę rodziny pszczelej na wiosnę, dobrym i sprawdzonym sposobem jest stosowanie do karmienia ciasta miodowo-pyłkowo-cukrowego. Oczywiście, w ograniczonych ilościach. Nadmiar dodatkowego pokarmu może bowiem w dużym stopniu rozleniwiać pszczoły i opóźniać wyloty na pożytek. Jeśli jednak będziemy stosować ciasto rozsądnie, pobudzimy wtedy pszczoły robotnice do intensywnej pracy, a matkę pszczelą do czerwienia. Karmienie ciastem może pomóc pszczołom szczególnie wczesną wiosną, gdy cierpią na brak wystarczającej ilości pokarmu. Dzięki temu rodzina nie będzie borykała się z ginięciem kolejnych osobników, a będzie stale rosła w siłę i szybko wyleci na pożytki. [2]

Dwie słabe rodziny dają jedną silną
Dobrym sposobem na zwiększenie siły rodziny jest jej połączenie z inną równie słabą rodziną. W pojedynkę żadna z tych nie radziłaby sobie dobrze na pożytkach i w pracach ulowych, jednak po połączeniu będą radzić sobie całkiem dobrze. Połączenie rodzin pozwala na zwiększenie ich szans na przeżycie, zarówno wiosną przed wylotem na pożytek, jak i jesienią przed zimowlą. Doświadczenie wielu pszczelarzy pokazuje, że dwie słabe rodziny mogą w efekcie stworzyć jedną, za to całkiem silną. Trzeba jednak pamiętać, że absolutnie zakazane jest łączenie rodzin zdrowych z chorymi. [2]

Zapas pokarmu i dostęp do wody
Jeśli chcemy, aby rodzina rosła w siłę wiosną trzeba koniecznie pamiętać o poidłach z wodą. Odpowiednia ilość wody jest bowiem niezbędna przy rozwoju czerwia – jeśli jej zabraknie, automatycznie liczba pszczół w rodzinie spada. Podobnie jest w przypadku ilości pożywienia. Rodzina, która zwiększa swoją siłę musi mieć odpowiednie zapasy pokarmu. Jeśli tego nie dopilnujemy, możemy później szybko zauważyć osłabienie siły rodziny. Ten pokarm jest szczególnie ważny wiosną podczas czerwienia, gdy pszczoły jeszcze niezbyt często latają na pożytki, a jednocześnie w ulu potrzebują sporych dawek pożywienia. [1]

Walka z chorobami
Aby wspomóc rodzinę w dochodzeniu do optymalnej siły rodziny pszczelarz powinien utrzymywać w pasiece bezwzględną higienę oraz zadbać o to, by pszczoły były zdrowe. Oczywiście, największym problemem o każdej porze roku jest warroza. Wiosną, gdy rodzina rośnie w siłę, trzeba je wspomagać zarówno lekami chemicznymi, jak i kwasami organicznymi. Zabiegi lecznicze należy przeprowadzać w okresie, zanim pszczoły wylecą na pożytek i zaczną zbierać miód towarowy. Walka z warrozą jest konieczna, gdyż groźny pasożyt pszczół jest jednym z czynników, który znacznie osłabia siłę rodziny, a w skrajnych przypadkach może doprowadzić nawet do jej wymarcia. Podatne na chorobę są nie tylko rodziny słabe, ale też te, które na pierwszy rzut oka wydają się silne i odporne. [1]

Opracowano na podstawie:
1. Werner Gekeler, Pszczoły. Poradnik hodowcy, Wydawnictwo RM, Warszawa 2014, s. 44-45
2. Barbara Czarnecka, Marzec w pasiece, „Śląskie Rozmaitości Rolnicze” 2014, nr 3, s.28

Zobacz również:

Siła rodziny pszczelej 

Słaby rój pszczeli – co robić?

Jak rozróżnić czerw?

Ciasto cukrowe oraz ciasto miodowo-cukrowe - zalety

Gotowe syropy inwertowane - podział

Higiena w pasiece

Zalecenia pszczelarskie na kwiecień

Główny przegląd wiosenny rodzin pszczelich