Różnice między pszczołą a osą / Portal Pszczelarski

Różnice między pszczołą a osą

Choć są bardzo podobne do siebie, w rzeczywistości różni je o wiele więcej niż łączy. Zdecydowanie bardziej pożyteczne dla człowieka są pszczoły. To z nimi żyjemy zgodnie na jednej przestrzeni od tysięcy lat.

Fakt, że pszczoły są bardzo często mylone z osami wynika przede wszystkim z tego, że są bardzo do siebie podobne wizualnie. Osoba niezwiązana z pszczelarstwem zazwyczaj ma spore kłopoty ze znalezieniem różnicy między jednym a drugim gatunkiem. Przede wszystkim, osy są sporo dłuższe od pszczół. Porównujemy tu przede wszystkim robotnice, gdyż to one najpowszechniej spotykamy na łąkach, w parkach czy w ogrodach. Pszczoła robotnica ma około 12-15 mm długości, gdy tymczasem osa osiąga długość nawet do 25 mm. Pszczoły w porównaniu do os są też bardziej krępe, mocniej owłosione i ciemniejsze. Mają też mniej widoczne przewężenie między tułowiem a odwłokiem – u os jest ono bardziej uwypuklone.

Żądlenie
Różnice wizualne to dopiero początek góry lodowej jeśli chodzi o różnice między pszczołą a osą. Pszczoły są gatunkiem bardzo spokojnym i dość łagodnym. Owszem, mają ataki agresji, ale zwykle jest to spowodowane konkretnym czynnikiem drażniącym. Osy są natomiast agresywne z natury – szybko atakują każdego, kto stanie im na drodze, może to być człowiek, może też inna pszczoła. To szybkie wpadanie w gniew jest zapewne podyktowane faktem, że osa nie musi obawiać się utraty żądła i śmierci w sytuacji ataku na ofiarę. Za każdym razem, gdy żądli, wpuszcza bowiem tylko część zawartości gruczołu jadowego. Nie zostawia żądła w ciele ofiary, może je bez problemu wyjąć i polecieć dalej. Tymczasem pszczoła, która zaatakuje człowieka lub zwierzę, musi liczyć się z tym, że jest to ostatni atak w jej życiu – podczas próby wyciągnięcia żądła wyszarpuje bowiem cały aparat żądłowy i zaraz po tym ginie.

Lokalizacja gniazda
Dzikie osy i pszczoły budują też gniazda w różnych miejscach. Pszczoły najczęściej tworzą je nad powierzchnią ziemi, najczęściej na drzewach, natomiast osy budują gniazda na ziemi lub nawet w ziemi (w różnych norach czy wykopanych dołach). Co ciekawe, pszczoły zawsze żyją w rodzinach, natomiast osy nie zawsze – często zdarzają się osy samotnice. W gniazdach os nie znajdziemy też miodu, gdyż nie wytwarzają go. Żywią się, co prawda pokarmem roślinnym, ale nie zbierają nektaru z kwiatów. Mogą też żywić się pokarmem zwierzęcym – jeśli więc zobaczymy owada na kawałku mięsa, możemy mieć pewność, że nie jest to pszczoła tylko osa.

Budowa plastrów
Różnice między pszczołą a osą są widoczne także w ich gniazdach. Pszczoły budują pionowe plastry, natomiast plastry os są poziome, a otwory ich komórek są zwrócone do dołu. Plastry służą osom do wychowu czerwia, nie magazynują pokarmu. Pszczoły natomiast magazynują spore, nawet wielokilogramowe zapasy żywności. Warto zwrócić też uwagę na budulec plastrów. Pszczoły wytwarzają wosk za pomocą swoich gruczołów woskowych, natomiast osy takiej zdolności nie mają. W celach budowlanych zbierają drobne wiórki z drzew, a następnie sklejają je śliną. W ten sposób tworzą masę papierową, dzięki której budują plastry. Mają one charakterystyczny kolor tektury, dlatego nie da się ich pomylić ze złocistożółtymi plastrami pszczół.

Opracowano na podstawie:
Barbara Wilkianiec, Entomologia ogólna, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne 2010, s 125

Różnice między pszczołą a osą - artykuły powiązane:

Czy osy i szerszenie są zagrożeniem dla pszczół?

Osa pospolita czyli vespula vulgaris