Budowa pszczoły miodnej - serce, układ oddechowy i nerwowy oraz smak i słuch

Budowa pszczoły miodnej - serce, układ oddechowy i nerwowy oraz smak i słuch

Jak pszczoła oddycha?
Oddychanie u pszczół przebiega zupełnie w inny sposób niż u zwierząt wyższych. Zasada działania jest taka sama – zadaniem układu oddechowego jest doprowadzenie tlenu, a odebranie dwutlenku węgla ze wszystkich części ciała pszczoły. Budowa jest już jednak inna – w skład układu oddechowego wchodzą liczne przetchlinki (umieszczone po bokach na tułowiu i odwłoku), worek oddechowy oraz tchawki, które doprowadzają tlen nie tylko do poszczególnych narządów, ale nawet do pojedynczych komórek. Wymianę powietrza umożliwiają skurcze mięśni oddechowych odwłoka oraz skurcze i rozkurcze worków powietrznych. Pszczoły oddychają bardzo szybko. Pszczoła w spoczynku wykonuje około 100-120 ruchów oddechowych, natomiast pszczoła podczas pracy czy w locie może oddychać nawet dwa razy szybciej [5].

Serce pszczoły
Pszczoły, podobnie jak zwierzęta wyższe, mają także serce. Jednak pod względem budowy jest ono zupełnie inne – wygląda jak długa i cienka rurka, której wnętrze podzielone jest na pięć komór. Jest to specyficzna pompa ssąco-tłocząca, która tłoczy płyn ustrojowy hemolimfę (która u owadów i innych bezkręgowców pełni funkcje krwi i limfy jednocześnie). Hemolimfa rozprowadza po organizmie substancje odżywcze (białka, polipeptydy, aminokwasy, tłuszcze, sole mineralne), reguluje gospodarkę wodną w organizmie, wspiera procesy odpornościowe i produkcję hormonów.

Układ nerwowy pszczoły
Pszczoły mają dobrze rozwinięty układ nerwowy, złożony z układu ośrodkowego, obwodowego oraz współczulnego. Układ ośrodkowy to obrączka okołoprzełykowa oraz zwoje tułowiowe i odwłokowe, których nazwy mówią, w którym miejscu się znajdują. W układzie obwodowym znajdują się natomiast komórki czuciowe. Wchodzą one w skład narządów zmysłów, które u pszczół są naprawdę świetnie rozwinięte. Trzeci z układów – współczulny – unerwia przede wszystkim poszczególne układy organizmu pszczoły.

Narządy zmysłów pszczoły zostały doskonale wykształcone w toku ewolucji. Wzrok i węch zostały już omówione wcześniej, skupmy się więc na smaku i słuchu.

Smak i słuch na odnóżach
Komórki smakowe pszczoły znajdują się nie tylko na języczku i w gardzieli – także na przylgach i czułkach na pierwszej parze odnóży. Przydaje się to podczas zbierania pyłku i nektaru – gdy pszczoła siada na konkretnym kwiecie, od razu za pomocą odnóży może wyczuć jego smak. Podobnie jak człowiek, pszczoły mają możliwość rozróżniania czterech smaków – gorzkiego, słodkiego, słonego i kwaśnego. Jednak w codziennym życiu interesuje je smak słodki, a konkretnie jego określony poziom – pszczoły zbierają bowiem tylko taki nektar, który ma w składzie co najmniej 8 procent tłuszczu.

Jeśli chodzi o słuch, jest on u pszczoły dość prymitywny – nie ma ona uszu i dobrze wykształconego narządu słuchu. Pszczoła „słyszy” dzięki narządowi goleniowemu, który znajduje się na goleniach na pierwszej parze odnóży. Może w ten sposób usłyszeć nadciągającą burzę, drgania jadącego samochodu czy inne rodzaje drgań [5].

Opracowano na podstawie:
1. Antoni Demianowicz, Pszczoły, ich życie i hodowla, Rodzina Kolejowa, Warszawa 1936, przedmowa
2. Jerzy Wilde, Jarosław Prabucki (red.), Hodowla pszczół, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2009, s. 59-76
3. Zbigniew Lipiński, Żywienie pszczół miodnych, Wielbark 2014, s. 65
4. Zbigniew Lipiński, Żywienie pszczół miodnych, Wielbark 2014, s. 76
5. Jerzy Wilde (red.), Encyklopedia pszczelarska, Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa 2013, s. 335

Zobacz również:

Budowa pszczoły miodnej - charakterystyka

Budowa pszczoły miodnej - budowa zewnętrzna

Budowa pszczoły miodnej - głowa, wzrok, czułki i narząd gębowy

Budowa pszczoły miodnej - tułów i nogi

Budowa pszczoły miodnej - skrzydełka i odwłok

Budowa pszczoły miodnej - przewód pokarmowy i cewki Malpighiego

Zmysły u pszczoły miodnej