Ramka pracy. Korzyści i zastosowanie

Ramka pracy. Korzyści i zastosowanie

Ramka pracy to pszczelarska nazwa zwykłej ramki, jaką stosuje się w ulach, tylko bez odrutowania i węzy. Zazwyczaj w ulach stosuje się ramki odrutowane z wtopioną w nie węza, aby pszczoły od razu spontanicznie przystąpiły do odbudowywania komórek przeznaczonych do składania jajeczek czy magazynowania miodu. Czasami jednak w ulu potrzebna jest większa przestrzeń do wykonywania pracy przez pszczoły. Wówczas stosuje się ramkę pracy, z obserwacji której można wiele wyczytać o kondycji oraz stanie rodziny pszczelej.

W jaki celu montuje się w ulu ramkę pracy?

Ramka pracy znajduje zastosowanie w analizie i obserwowaniu stanu rodziny pszczelej i występujących w niej nastrojach. Po zabudowie oraz komórkach, jakie rodzina zbudowała na wolnej ramce można określić, czy zbliża się rójka, czy też rodzina szykuje się do zmiany matki pszczelej, czy też jest mocno zarażona warrozą.

Jednocześnie ramka w pracy, zabudowywana woskiem, jest doskonałym sposobem na pozyskiwanie czystego pszczelego surowca do produkcji świec czy kosmetyków. Umieszcza się je w ulu w okolicy wiosny, po pierwszych pożytkach. Zależnie od wielkości rodziny oraz typu ula jest, jedna lub kilka. Od okolic początku lata do jesieni najlepiej w ulu pozostawić jedną ramkę pracy.

Ramkę pracy trzeba regularnie przeglądać, najlepiej raz w tygodniu. Należy zwracać uwagę na typ komórek na niej powstający oraz dynamikę zabudowy. W większości przypadków należy pszczelą zabudowę regularnie z ramki wycinać. Jedynie w przypadku cichej wymiany matki zabudowę pszczelą wraz z komórkami należy zostawić i pozwolić pszczołom samodzielnie wymienić niewydolną matkę w roju.

Korzyści i zastosowań ramki pracy jest więc wiele, trzeba tylko pamiętać o systematycznym przeglądaniu oraz reagowaniu w przypadku wystąpienia na niej poszczególnych symptomów.

Ramka pracy a rójka

Tego typu zabieg diagnostyczny, jakim jest umieszczenie i skrupulatne, systematyczne oglądanie powstałej zabudowy pozwala przewidzieć i zapobiec pojawieniu się rójki.

Czym zatem jest rójka, skoro trzeba jej zapobiegać?

Rójka jest naturalnym sposobem na rozmnażanie się pszczół. Rójka występuje w silnych rodzinach, gdy pojawia się zbyt wiele pszczół i rodzina naturalnie dąży do podziału poprzez wytwarzanie nowej matki oraz trutni. O ile w naturze jest to zabieg korzystny, o tyle dla pszczelarza już niekoniecznie, ponieważ doprowadza do utraty części pszczół robotnic, które odlatują z nową matką oraz chwilowo zaburza intensywność zbierania nektaru z kwitnących pożytków. Na rójkę wpływa, oprócz siły rodziny i rozwoju trutówek także wiek i kondycja matki pszczelej. Gdy ta jest silna i zdrowa i czerwi intensywnie, to rzadziej występują w ulu nastroje rojowe.

Jak ramka pracy pomaga rozpoznać nastroje rojowe?

Stała obserwacja tworzonej przez pszczoły ramki pozwala na wgląd w to, jak dużo jest komórek matecznych oraz ile jest komórek z trutniami. Rójka pojawia się zazwyczaj w okresie maja i czerwca, po pierwszych pożytkach, gdy w ulu jest wiele pokarmu i duża ilość młodych pszczół. Wówczas też należy umieścić w ulu co najmniej trzy ramki pracy i dokładnie je obserwować, aby nie przegapić niekorzystnego dla pszczelarza momentu podziału i wylotu nowego roju.

Co interesujące szczytowe nastroje rojowe, gdy są już trutnie, jest drugi rój oraz zaraz dojrzeje nowa pszczela matka, pszczoły zaprzestają odbudowy ramek pracy. Brak śladów pszczelej działalności na ramkach diagnostycznych jest najwyraźniejszym sygnałem, że zaraz nastąpi podział rodziny.

Ramka pracy pozwala jednak zapobiegać wzrostowi nastrojów rojowych. Zazwyczaj to na nich pszczoły próbują budować mateczniki i komórki z trutniami. Obserwacja oraz wycinanie trutni i mateczników z ramek pracy oraz poszukiwanie ich na pozostałych, gdy tylko zostaną zauważone na ramkach pracy, pozwala skutecznie zapobiegać nastrojom rojowym i jest jedną z wielu metod zapobiegania rójki.

Ramka pracy jako sposób na pozyskanie czystego wosku

Intensywna praca pszczół na ramce pracy powoduje, że jest tam czysty i świeży wosk. Komórki zbudowane z wosku powinny być wycinane co 7-8 dni i co dokładnie taki okres pszczelarz pozyskuje niezanieczyszczony, nieprzeczerwiony wosk. Przy pasiece towarowej, czyli przynoszącej wymierne zyski, masowe pozyskiwanie wosku z ramek pracy i przetapianie go w topierce słonecznej powoduje, że pszczelarz pozyskuje wosk najwyższej klasy, do użytku w kosmetyce. Jest to oczywiście najdroższy i najbardziej pożądany surowiec. Jednocześnie ponieważ ramka pracy nie jest standardową ramką ulową, a ramką nadmiarową, dokładaną w chwilach intensywnej pracy pszczół, nie jest ona wliczana w pozyskiwanie miodu. Regularne pobieranie z niej wosku nie jest równoznaczne z ograniczeniem miejsca na miód.

Ramka pracy jako diagnostyka kondycji i zdrowia rodziny pszczelej

Intensywność, dynamika oraz sposób odbudowy ramki pracy jest dobrym narzędziem diagnostycznym do oceny kondycji rodziny pszczelej. Jeśli ramka jest odbudowywana dynamicznie, oznacza to, że rodzina jest silna. Pojawiające się komórki trutowe są oznaką nastrojów rojowych. Brak zabudowy oznacza bliską rójkę, a jej słaba jakość i dynamika, osłabienie rodziny pszczelej. Ramki pracy można spokojnie przeglądać - nie są częścią gniazda, umieszcza się je zazwyczaj na peryferiach. W związku z tym można je dokładnie przeglądać pod kątem występowania i intensywności pasożyta pszczół. Warroza zaobserwowana w komórkach trutniowych na ramkach pracy powinna być dla pszczelarza sygnałem ostrzegawczym, że w ulu pojawił się duży i poważny problem.

Wprowadzenie ramki pracy jest wiec niezwykle istotnym i ważnym posunięciem. Działanie to w swojej pasiece powinien wprowadzić każdy pszczelarz chcący znać stan rodzin pszczelich oraz nastroje w niej panujące. Oprócz wiedzy i możliwości zapobiegania rójce, z ramki pracy płyną jasne i wymierne korzyści w postaci czystego wosku najwyższej klasy.

Ramka pracy jest więc bardzo przydatną inicjatywą w pasiece a jej zastosowanie przynosi wiele korzyści na różnych poziomach.

Bibliografia

• Bancewicz J. Dobre praktyki pszczelarskie, Olsztyn 2019
• Nowotnik P., Nastrój rojowy: przyczyny i skuteczne techniki rozładowujące, https://www.zielonesiolo.pl/wp-content/uploads/2021/10/Wyklad2.pdf, Data odczytu: 2023.01.08
• Polaczek A., Ramka pracy, Gospodarka pasieczna