Produkcja miodu pitnego

Produkcja miodu pitnego

Miód pitny był jednym z pierwszych alkoholi, jaki spożywali ludzie. Powstał w wyniku fermentacji zwykłego miodu spożywczego, przypadkowej i zapewne zaskakującej. Powstały napój okazał się tak ciekawy i smaczny, że zaczęto wytwarzać go celowo. Dziś rynek miodów pitnych w Polsce i Unii Europejskiej to bardzo żywy i ciekawy obszar związany z pszczelarstwem.

Jak powstają miody pitne?

Miód pitny powstaje z fermentacji brzeczki miodowej z udziałem drożdży, dodatkiem lub nie chmielu i przypraw korzennych. Zawiera nie mniej niż 9% alkoholu, ale nie więcej niż 18%.

Tradycyjnie najczęściej produkowany był z miodu lipowego. Powszechny jest w tradycji średniowiecznej, kiedy to stanowił niezwykle popularny napój. Polska ma w produkcji miodu pitnego tak długą tradycję, ze wiele z nich jest zarejestrowane jako produkt regionalny czy Gwarantowana Tradycyjna Specjalność. Produkcja miodu pitnego odbywa się w pomieszczeniach nazywanych miodosytniami, a sam proces określany jest terminem miodosytnictwo.

Produkcja miodu pitnego polega na dolaniu wody do brzeczki miodowej. Stworzenie odpowiedniego roztworu pozwala na rozpoczęcie pracy drożdżom fermentacyjnym. Zależnie od proporcji rozwoju otrzymujemy konkretny typ miodu pitnego.

Oprócz procesu naturalnej fermentacji przy produkcji miodu pitnego dopuszczalne są także dodawania alkoholu do otrzymanego produktu, dosładzani sacharozą, dodawanie ziół lub przypraw korzennych, barwienie, ale jedynie przy pomocy cukru palonego. Jedynie w przypadku miodów pitnych markowych zakazany jest dodatek alkoholu.

Rodzaje miodów pitnych

Miody pitne dzielimy na kilka rodzajów. Pierwszym z nich jest rozróżnienie pomiędzy miodem pitnym i miodem pitnym markowym, z których pierwszy może zawierać dodatek alkoholu z zewnątrz, a drugi takiego dodatku zawierć nie może, a cała zawartość alkoholu powinna wynikać wówczas wprost z fermentacji brzeczki miodu.

Bardziej znanym podziałem jest jednak różnicowanie ze względu na zawartość wody. Podział ten prezentuje się następująco:

• półtoraki - na 1 objętość miodu pszczelego przypada 0,5 objętości wody;
• dwójniaki - na 1 objętość miodu pszczelego przypada 1 objętość wody;
• trójniaki - na 1 objętość miodu pszczelego przypadają 2 objętości wody;
• czwórniaki - na 1 objętość miodu pszczelego przypadają 3 objętości wody.

Im większy udział wody w miodzie pitnym, tym bardziej wytrawny produkt jest otrzymywany.

Innym rozróżnikiem jest warzenie miodów. Najpopularniejsze i najłatwiej dostępne na rynku miody pitne otrzymuje się poprzez warzenie miodu, czyli rozpuszczanie go w gorącej wodzie. Innym sposobem jest rozpuszczanie miodu w letniej czy wręcz zimnej wodzie. Wówczas otrzymujemy bardzo szlachetny i wysokogatunkowy miód pitny, który powstaje z najlepszych i najszlachetniejszych, czystych miodów pszczelich.

Kolejny podział miodów pitnych to wydzielenie naturalnych, których smak nie jest jakkolwiek modyfikowany dodatkami z zewnątrz oraz miód pitny chmielowy.

Czy miód pitny jest zdrowy?

Badana nad zdrowotnymi właściwościami jakichkolwiek alkoholi zawsze wzbudzają kontrowersje i powodują niejasne odczucia. Niemniej są alkohole takie jak wino czy właśnie miód pitny, które wykazują szereg właściwości prozdrowotnych, w tym głównie działanie skierowane przeciw wolnym rodnikom.

Przeprowadzone dotychczas badania dotyczyły głównie właściwości antyoksydacyjnych, a ich wyniki porównywane były z badaniami nad właściwościami prozdrowotnymi miodu. Poddane badaniu były miody pitne półtoraki, dwójniaki, trójniaki i czwórniaki, a analizowana była zdolność chelatowania jonów żelaza i zawartość polifenoli ogółem. Obecne w miodzie flawonoidy hamują reakcję żelaza z tlenem, spowalniając zwykły i pospolity proces utleniania. Spośród wszystkich analizowanych miodów najwyższą ilość polifenoli miał półtorak i to on wyróżniał więc wybitnie na tle innych miodów pitnych.

Co interesujące, w badaniach laboratoryjnych, miody pitne wykazywały wyższą skuteczność do usuwania wolnych rodników i hamowania utleniania niż miody, z których powstały.

Pamiętać należy jednak, że wyniki badań laboratoryjnych nie jest jednoznacznym wskazaniem, że miody pitne działają prozdrowotnie. Z badań wynika, że szczególnie półtoraki, mają bardzo wysoką aktywność antyoksydacyjną, dzięki czemu chronią przed nowotworami i starzeniem się organizmu, powodują większą stabilizację DNA i hamują starzenie się komórek. Z drugiej strony pijąc półtoraka, pije się alkohol, który na organizm i zdrowie wpływa jednak destrukcyjnie, uszkadzając błony śluzowe oraz organy wewnętrzne.

Czy warto zatem pić miody pitne? Na pewno jest to ciekawe urozmaicenie wieczoru z przyjaciółmi od czasu do czasu, do regularnego stosowania polecić jednak należy miód w postaci niesfermentowanej.

Produkcja miodów pitnych w Polsce i w Unii Europejskiej

Miody pitne mają status Gwarantowanej Tradycyjnej Specjalności zarejestrowany przez Komisję Europejską. Oznacza to, że produkcja miodu pitnego powinna odbywać się w sposób tradycyjny i zgodny z długoletnim doświadczeniem i wiedzą.

Miody pitne są ciekawym i ważnym elementem przemysłu związanego z pszczołą miodna. Spotkać można wiele ich rodzajów i typów, od słodkich, po półwytrawne, od bardzo miodowych po nieco kwaśne. Jednoznacznie polecić do spożywania częstego oczywiście ich nie można, choć są obecne w diecie od czasów przedhistorycznych, jednak zawartość alkoholu powoduje, że nawet z tak zdrowym „napitkiem” trzeba nieco uważać.

Bibliografia

• Majewska E., Myszka A., Właściwości przeciwutleniające miodów pitnych, https://www.ptfarm.pl/pub/File/bromatologia_2009/bromatologia_3_2009/BR3%20s.%200875-0879.pdf, Data odczytu: 2023.01.23