Firma Inscentinel i wąchające pszczoły

Poruszyliśmy wcześniej temat wykrywania chorób przez pszczoły. Tym razem chcielibyśmy podzielić się informacją prosto z Wielkiej Brytanii, gdzie swoją siedzibę ma firma Inscetinel. Najprawdopodobniej jako pierwsza odkryła, że istnieje wymierna korzyść z "użycia" pszczół do celów prewencyjnych.

Firma Inscentinel została założona w 2001 r. przez profesora Paula Davisa - ówczesnego pracownika firmy Unilever odpowiedzialnego za innowacje. Od jej początku skupia ludzi z różnych środowisk; od ośrodków akademickich przez przemysł po ludzi ze świata biznesu. Obecnie prezesem Inscentinel jest Lucius Cary - pierwszy i główny inwestor w swojej firmie Oxford Technology Management i Ivan Hoo.

Wśród światowej klasy ekspertów, którzy wspomagają merytorycznie projekty firmy, należy wymienić: profesora Johna Picketta (dyrektora naukowego Centrum Zrównoważonego Zarządzania Przed Szkodnikami I Chorobami Rothamsted) oraz Normana Shaksa uznawanego za jednego z największych na świecie ekspertów w dziedzinie bezpieczeństwa lotnictwa cywilnego.

Kierunek działań Inscentinel

Powszechnym zjawiskiem jest obecność zwierząt czuwających nad bezpieczeństwem podróżnych na lotniskach. Specjalnie wyszkolone psy potrafią zidentyfikować zagrożenie znacznie lepiej i szybciej niż najdroższe urządzenia elektroniczne. Okazuje się także, że "wąchająca praca" nie ogranicza się do dużych ssaków. Specjalnie przeszkolone małe bezkręgowce, takie jak ćmy, osy czy pszczoły, także potrafią w warunkach laboratoryjnych pozytywnie zaskoczyć swoim wrażliwym węchem; często bardziej niż ssaki. Wiele grup badawczych na początku lat 90. podjęło badania, których celem było znalezienie sposobu na wykorzystanie owadów w walce z terroryzmem. Niestety ich zaangażowanie nie znalazło odzwierciedlenia w praktyce.

W 2004 r. firma Inscentinel podjęła współpracę z Los Alamos National Laboratory. Celem współpracy miało być stworzenie prototypu, który miał umożliwić wykorzystanie pszczoły miodnej do wykrywania materiałów wybuchowych w pełni elektronicznie sterowanym polu. Propotyp (NORP) został zbudowany i wysłany do Los Alamos w celu prezentacji amerykańskiemu Defense Advanced Research Projects Agency (DARPA). Prototyp okazał się na tyle dobry, że w Los Alamos został zaproponowany kontrakt opiewający na kwotę 1,5 miliona dolarów, który miał doprowadzić do wykreowania nowej generacji czujników materiałów wybuchowych w postaci "wąchających pszczół". Niestety DARPA miała zupełnie inną wizję realizacji projektu w czasie i pomysł musiał ustąpić na rzecz "koncepcji wolnolatających pszczół". W 2006 roku DARPA ogłosiła, że i z tej koncepcji musi zrezygnować. Badania wskazały iż projekt ten, jest tylko możliwy do wykonania wyłącznie w warunkach laboratoryjnych.

W 2008 roku koncepcja wykorzystania pszczół miodnych w detektorze elektronicznym odzyskała uwagę. Przy wsparciu brytyjskiego Homeoffice i różnych agencji rządowych, firma Inscentinel opracowała komplet prototypów, które w przyszłości miały zautomatyzować wykorzystanie pszczół miodnych w prawdziwym świecie. Podczas prezentacji okazało się, że stworzenie pszczelego detektora do walki z terroryzmem jest możliwe do osiągnięcia oraz że jego koszt może być akceptowalny, a użytkowanie nieskomplikowane. Niestety prezentacja miała pewne niedociągnięcia (m.in. bliżej nieokreślony czas przeprowadzania szkoleń dla pszczół) co spowodowało ponowną rezygnację z realizacji projektu.

Firma Inscentinel została ponownie reaktywowana w 2011 r. pod przewodnictwem nowego zarządu. Określono, że powodzenia projektu należy szukać, nie w technologii pozwalającej na wykrywanie ładunków wybuchowych, ale w systemie, który pomoże klientom na zapewnienie bezpieczeństwa. Oznaczało to, że system dostaw "wąchających pszczół" trzeba było zdecydowanie bardziej przemyśleć, model biznesowy musiał uwzględniać przemysł oraz firma musiała współpracować zarówno z przemysłem jak i agencjami rządowymi aby wypracować odpowiedni, praktyczny system. Do dzisiaj Inscentinel współpracuje blisko z brytyjskim Homeoffice i firmami ochroniarskimi w celu opracowania systemu do wykrywania materiałów wybuchowych i narkotyków w środowisku transportowym.

Dwa równocześnie realizowane projekty: PREVAIL (finansowany ze środków Unii Europejskiej w kwocie 3,5 miliona funtów szterlingów) oraz BUZZ mają umożliwić dalszy rozwój technologii oraz pomóc przezwyciężyć kilka problemów technicznych. Konstrukcja systemu szkoleń dla pszczół jest na ukończeniu. Nie jest to informacja wyssana z palca, gdyż firmie ochroniarskiej z siedzibą w Malezji udało się przeprowadzić pomyślnie próbę technologii na licencji dla Azji Południowo-Wschodniej. Przewiduje się, że w 2015 r. próby będą przeprowadzane na terenie Wielkiej Brytanii i Malezji na lokalnie występujących pszczołach miodnych. Gdy przejdą one pomyślnie testy, system ten najprawdopodobniej początkowo zostanie wdrożony w obydwu wymienionych wyżej krajach.